Статья посвящена возможностям использования моделей прогностического типа в экономико-математическом моделировании организации подготовки кадров для целей региональной экономики. Показана необходимость оценки ценности образовательного потенциала региона, рассмотрены преимущества и перспективы применения прогностической модели, учитывающей психофизиологические границы использования интеллектуального потенциала человека. Представлены целевые функции стоимости и себестоимости формирования образовательного потенциала, в общем виде сформулирована задача многокритериальной оптимизации системы основного и дополнительного профессионального образования. На примере системы подготовки кадров регионов Южного федерального округа Российской Федерации проведена практическая апробация разработанной модели, рассчитана вероятностная структура вариантов продолжительности обучения в рамках реализации образовательного потенциала. Определены прогнозные значения показателей эффективности использования образовательного потенциала регионов для целей управления структурообразующими пропорциями образовательных программ.
Проблема оптимизации системы обращения с промышленными отходами в России не теряет своей актуальности уже в течение многих лет. Причина этого – отсутствие достаточной экономической мотивации у хозяйствующих субъектов инвестировать в подобные высокотехнологичные производства. В данной статье автор показывает, что в среднесрочной перспективе показатели хозяйственной деятельности у предприятий, ориентированных на переработку отходов, весьма стабильны. Более того, они заметно превосходят по уровню рентабельности традиционные полигоны, предназначенные для захоронения отходов промышленного производства.
Автор предлагает использовать универсальную эколого-экономическую модель для исследования инвестиционного потенциала обоих типов предприятий – перерабатывающих и полигонов. При этом модельные расчеты для большей наглядности выполняются автором на статистическом массиве, предоставленном конкретными компаниями, работающими в сфере обращения с отходами на территории Ростовской области, – ООО ПВП «Эковторресурс» (специализируется на сборе и утилизации углеродосодержащих и промышленных отходов) и ООО «Промышленник» (располагает землями для размещения отходов). Полученные в результате проведенного исследования данные убедительно свидетельствуют в пользу инвестиционной привлекательности именно проектов по созданию перерабатывающих отходы производств. Причем, если экологический эффект от вложений в развитие технологий сортировки и переработки мусора очевиден, то их экономическая предпочтительность по сравнению с функционированием площадок для захоронения отходов, как доказывает расчет, – не менее значительна, в том числе в контексте базовых критериев доходности – чистого дисконтированного дохода, индекса доходности и внутренней нормы доходности.
Հոդվածի նպատակն է ընտրված շրջակա միջավայրի տնտեսա-գիտության հասկացութային ապարատի գործադրմամբ և կայուն զարգացման նպատակներին հասնելու և սկզբունքների կիրարկմանն առնչվող հիմնա-խնդրի նորովի ձևակերպմամբ ուսումնասիրել Հայաստանի հանքարդյունա-բերական գործունեության արդյունքում առաջացած բացասական հետևանքները: Կայուն զարգացման տնտեսական, սոցիալական և բնապահպանական բաղադրիչների առանձնացումով առաջադրվել են հետևյալ խնդիրները. իրականացնել մարդու առողջության վրա շրջակա միջավայրի աղտոտվածության քաղցկեղածին ներգործության վերլուծություն, ստանալ ազդեցության գնահատականներ:
Կայուն զարգացումը, աստիճանաբար ահագնացող բազմաթիվ և բազմաշերտ հիմնախնդիրների շարքում, ենթադրում է կենսագործունեության տնտեսական, սոցիալական և բնապահպանական հատվածների փոխկապակցված և հաշվեկշռված զարգացում, որը բավարարում է ներկա սերնդի պահանջմունքները՝ չզրկելով դրանց բավարարման հնարավորությունից ապագա սերունդներին:
Մարդու տնտեսական գործունեության և շրջակա միջավայրի միջև առաջացած փոխադարձ բացասական ազդեցության հիմնախնդիրները և կոնֆլիկտները հանգուցալուծելու համար անհրաժեշտ է ուսումնասիրել և իրականացնել վերլուծություններ, կառուցել խելամիտ կապերն արտացոլող տնտեսամաթեմատիկական, մասնավորաբար, էկոնոմետրիկ մոդելներ, երաշխավորություններ առաջադրել ռիսկերը նվազեցնելու համար, որոնք հնարավորություն կտան ընտրելու համապատասխան գործիքակազմ և մշակելու կառուցակարգեր: Այս հարցադրումների համախմբով են պայմանավորված հետազոտության արդիականությունը, առաջադրվող խնդիրներն ու լուծումները:
Հետազոտությունը բացահայտում է Հայաստանի Հանրապետության տնտեսությունում, բնապահպանական ու սոցիալական (առողջապահական) բացասական հետևանքների կանխարգելման նպատակով, օրենսդրական ու կառուցակարգային ներազդման ինստիտուցիոնալ բարեփոխումների լավարկման անհրաժեշտությունը: Երկարաժամկետ հատվածի կտրվածքով ներկայացվում են երաշխավորություններ՝ կայուն զարգացման նպատակները տնտեսական առաջընթացի հետ համադրելով: Մասնավորաբար, առաջարկվում է ֆիսկալ քաղաքականության գործադրմամբ իրականացնել առողջապահական կանխարգելիչ միջոցառումների համալիր՝ չարորակ նորագոյացություններով հիվանդների թվաքանակի կրճատման նպատակով: